Beta-kariofilen na ból nerwowy po chemioterapii – naturalny sposób na neuropatię?

Trafiliśmy na ciekawy artykuł naukowy, który polecił nam… jeden z Was! Tak, to właśnie dzięki naszej społeczności możemy wspólnie odkrywać nowe informacje na temat naturalnych metod wspierania zdrowia.

Publikacja, którą dziś omówimy, dotyczy β-kariofilenu (BCP) – naturalnego związku występującego m.in. w konopiach, który może pomagać w łagodzeniu bólu nerwowego, zwłaszcza tego wywołanego chemioterapią.

W prostych słowach opowiemy Wam, o czym jest ten artykuł i dlaczego naukowcy uważają β-kariofilen za obiecujący składnik w walce z bólem. Jeśli jednak chcecie zagłębić się w szczegóły i przeczytać cały artykuł naukowy, zapraszamy Was do wersji w języku angielskim, dostępnej tutaj:
https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC10604080/

Zaczynajmy.

Omówienie wstępu publikacji – o czym jest początek artykułu

W części wstępnej autorzy opisują, czym jest neuropatia obwodowa wywołana chemioterapią (CIPN) i jakie mechanizmy ją powodują.

Czym jest neuropatia po chemioterapii i jakie daje objawy?
Neuropatia obwodowa to częsty skutek uboczny leczenia nowotworów przy użyciu leków takich jak związki platyny (np. oksaliplatyna), taksany i alkaloidy barwinka. Może występować w dwóch formach:

• Ostra neuropatia – pojawia się szybko, w trakcie leczenia.
• Przewlekła neuropatia – może trwać miesiącami lub nawet latami po zakończeniu terapii.

Najczęstsze objawy neuropatii to:

• Ból przy dotyku (hiperalgezja)
• Mrowienie lub drętwienie (parestezje)
• Nieprzyjemne odczucia jak pieczenie lub kłucie prądem (dysestezje)
• Nagłe, przeszywające bóle (ból lancetowaty)

Objawy najczęściej obejmują dłonie i stopy, tworząc charakterystyczny wzór „rękawiczek i skarpetek”.

Jak często neuropatia występuje po oksaliplatynie?
Wstęp artykułu podkreśla, że oksaliplatyna (OXA), stosowana m.in. w leczeniu raka jelita grubego, szczególnie często wywołuje neuropatię:

• 98% pacjentów leczonych oksaliplatyną doświadcza ostrej neuropatii.
• W terapii FOLFOX (leucoworyna, fluorouracyl, oksaliplatyna) aż 71% pacjentów miało objawy neuropatii.
• 84% pacjentów zgłaszało pogorszenie jakości życia z powodu neuropatii nawet 2 lata po zakończeniu leczenia.

Co dzieje się w nerwach podczas neuropatii wywołanej oksaliplatyną?
Autorzy wyjaśniają, że neuropatia po oksaliplatynie (OIPN) ma kilka przyczyn:

1. Uszkodzenie DNA komórek nerwowych:
   Oksaliplatyna wiąże się z DNA w komórkach nerwowych, zarówno w jądrze, jak i mitochondriach. To zakłóca ich działanie i prowadzi do śmierci komórek.

2. Stres oksydacyjny:
   Powstaje zbyt dużo szkodliwych cząsteczek – reaktywnych form tlenu (ROS), które niszczą komórki nerwowe.

3. Neurozapalenie:
   W rdzeniu kręgowym gromadzą się cytokiny zapalne, takie jak:

   • TNF (czynnik martwicy nowotworów)
   • IL-1β (interleukina-1 beta)
     To prowadzi do uszkodzenia neuronów i większej wrażliwości na ból.

4. Zaburzenia w przewodzeniu sygnałów nerwowych:
   Oksaliplatyna zakłóca działanie kanałów:

   • Wapniowych (Ca²⁺)
   • Potasowych (K⁺)
   • Sodowych (Na⁺)
     To powoduje nadmierne wysyłanie sygnałów bólowych.

Dlaczego receptory CB2 są ważne w leczeniu bólu neuropatycznego?
We wstępie opisano również rolę receptorów CB2, które są częścią układu endokannabinoidowego:

• Receptory CB2 występują głównie w komórkach odpornościowych, takich jak:
  • Limfocyty B
  • Komórki NK (natural killers)
  • Monocyty i neutrofile
• W układzie nerwowym znajdują się w mikrogleju (komórkach odpornościowych mózgu).

Aktywacja receptorów CB2:

• Zmniejsza stan zapalny
• Działa przeciwbólowo
• Chroni komórki nerwowe przed stresem oksydacyjnym

Co ważne, działanie na receptory CB2 nie powoduje efektów psychoaktywnych, które są charakterystyczne dla receptorów CB1.

Czym jest beta-kariofilen i dlaczego wzbudza zainteresowanie?
We wstępie publikacji opisano, że naukowcy skupili się na beta-kariofilenie (BCP), naturalnym związku występującym m.in. w:

• Konopiach
• Oregano
• Cynamonie
• Goździkach
• Pieprzu czarnym

Dlaczego beta-kariofilen jest wyjątkowy?

• Selektywnie aktywuje receptory CB2, co oznacza, że działa przeciwzapalnie i przeciwbólowo bez efektów psychoaktywnych.
• Nie łączy się z receptorami CB1, odpowiedzialnymi za efekty odurzające.
• Oprócz działania na CB2, wpływa również na receptory PPARγ, które są ważne w regulacji stanów zapalnych i ochronie komórek.
• Działa jako antyoksydant, zmniejszając poziom szkodliwych wolnych rodników.

Cel badania – co autorzy chcieli sprawdzić?
W podsumowaniu wstępu autorzy opisują, że w tym badaniu chcieli:

1. Sprawdzić działanie beta-kariofilenu (BCP) w łagodzeniu bólu, stanu zapalnego i stresu oksydacyjnego u myszy z neuropatią wywołaną oksaliplatyną (OIPN).
2. Zbadać rolę receptorów CB2, aby potwierdzić, czy to dzięki nim BCP łagodzi ból.
3. Ocenić wpływ BCP na działanie przeciwnowotworowe oksaliplatyny, aby upewnić się, że nie osłabia leczenia nowotworu.
4. Sprawdzić bezpieczeństwo BCP, oceniając, czy nie powoduje zmian w morfologii krwi.

 Wyniki eksperymentu z beta-kariofilenem (BCP) w modelu neuropatii wywołanej oksaliplatyną (OIPN):

Agnes et al. (2023). Supplementary Figure S1. β-Caryophyllene Inhibits Oxaliplatin-Induced Peripheral Neuropathy in Mice.
Źródło: Antioxidants (Basel). 2023;12(10):1893. doi:10.3390/antiox12101893.
Licencja: CC BY 4.0 https://creativecommons.org/licenses/by/4.0/.

Zakończenie – co wynika z publikacji?

Dalej omawiając publikację, przechodzimy do jej zakończenia, w którym autorzy podsumowują swoje wyniki i wyciągają wnioski. Celem badania było sprawdzenie, czy beta-kariofilen (BCP) może być skutecznym wsparciem w leczeniu neuropatii wywołanej oksaliplatyną (OIPN) oraz czy wpływa na działanie chemioterapii.

Czy beta-kariofilen może być skutecznym lekiem na neuropatię po oksaliplatynie?

Autorzy wskazują, że ich badania pokazują, iż beta-kariofilen (BCP) ma potencjał jako lek wspomagający leczenie neuropatii wywołanej oksaliplatyną (OIPN). Działanie BCP opiera się na:

• Aktywacji receptorów CB2, które zmniejszają ból i stan zapalny.
• Regulacji stanu zapalnego i redukcji stresu oksydacyjnego w rdzeniu kręgowym.

Czy beta-kariofilen osłabia działanie chemioterapii?

Ważnym wnioskiem z badań jest to, że BCP nie osłabia działania oksaliplatyny (OXA) w walce z nowotworem. Badania przeprowadzono na myszach z nowotworami, co pozwoliło:

• Potwierdzić, że BCP nie zakłóca efektu przeciwnowotworowego oksaliplatyny (OXA).
• Wykazać, że BCP nie wpływa na poziom leukocytów, co oznacza, że nie osłabia układu odpornościowego podczas chemioterapii.

Czy beta-kariofilen działa tylko profilaktycznie, czy także leczniczo?

Badania wykazały, że beta-kariofilen działa zarówno:

• Profilaktycznie – podany na początku terapii zapobiegał wystąpieniu bólu (mechanicznego i wywołanego zimnem).
• Leczniczo – podany już po pojawieniu się neuropatii, zmniejszał istniejący ból.

To oznacza, że BCP nie tylko chroni nerwy przed uszkodzeniami, ale również pomaga, gdy objawy już się pojawią.

Czy beta-kariofilen blokuje szkodliwe działanie oksaliplatyny?

Autorzy wyjaśniają, że BCP nie działa poprzez blokowanie genotoksycznego wpływu oksaliplatyny na neurony (nie zatrzymuje procesu uszkadzania DNA przez platynę). Zamiast tego:

• Zakłóca mechanizmy przewodzenia sygnałów bólowych i nadwrażliwości na ból.
• Zmniejsza nadwrażliwość na dotyk i zimno, działając przez receptory CB2.

Jak wyniki porównują się z innymi badaniami nad receptorami CB2?

Autorzy przywołują wyniki innych badań nad lekami działającymi na receptory CB2 w neuropatii wywołanej chemioterapią. Porównują działanie beta-kariofilenu (BCP) z efektami uzyskanymi przy zastosowaniu innych agonistów receptorów CB2:

W modelu neuropatii wywołanej paclitakselem (taksoid):

• Beta-kariofilen (BCP): Zmniejszył ból mechaniczny i ból wywołany zimnem, wykazując działanie podobne do syntetycznego agonisty CB2.
• Agonista CB2 AM1710: Ograniczył reakcję na dotyk i zimno w modelu neuropatii wywołanej paclitakselem.
• Agonista CB2 MDA7: Poprawił reakcję na ból mechaniczny, zmniejszając nadwrażliwość na bodźce.
• Mieszany agonista CB1/CB2 CP55,940: Złagodził ból mechaniczny, co pokazuje, że aktywacja obu receptorów CB1 i CB2 może mieć efekt przeciwbólowy.

W modelu neuropatii wywołanej cisplatyną (związek platyny):

• Agonista CB2 JHW-133: Znacząco zmniejszył ból mechaniczny w modelu neuropatii wywołanej cisplatyną.

Wniosek:
Beta-kariofilen (BCP) wykazuje działanie przeciwbólowe podobne do syntetycznych agonistów receptorów CB2, co potwierdza, że receptory CB2 są kluczowym celem terapeutycznym w leczeniu bólu neuropatycznego wywołanego chemioterapią.

Czy działanie beta-kariofilenu na ból jest związane z receptorami CB2?

Aby potwierdzić, że działanie beta-kariofilenu (BCP) wynika z aktywacji receptorów CB2, autorzy zastosowali eksperymenty z selektywnymi agonistami i antagonistami receptorów CB2:

• Antagonista receptorów CB2 (SR144528):

  • Blokował działanie przeciwbólowe BCP w przypadku bólu mechanicznego.
  • To potwierdza, że łagodzenie bólu mechanicznego przez BCP jest zależne od aktywacji receptorów CB2.

• Selektywny agonista CB2 (GW405538):

  • Jego działanie również zmniejszyło objawy bólu mechanicznego.
  • To dodatkowo potwierdziło rolę receptorów CB2 w redukcji bólu neuropatycznego.

Wniosek:

• Ból mechaniczny: Jego łagodzenie przez beta-kariofilen zależy od receptorów CB2.
• Ból wywołany zimnem: Działanie BCP jest niezależne od receptorów CB2, co sugeruje istnienie innego mechanizmu przeciwbólowego, prawdopodobnie związanego z działaniem antyoksydacyjnym lub wpływem na inne szlaki receptorowe (np. PPARγ).

Czy beta-kariofilen może pomóc w leczeniu neuropatii wywołanej innymi lekami?

Autorzy podkreślają, że wyniki ich badań, w połączeniu z innymi badaniami nad agonistami receptorów CB2, sugerują szerokie możliwości zastosowania beta-kariofilenu w terapii bólu neuropatycznego.

Potencjalne zastosowania:

• Neuropatia wywołana oksaliplatyną (OIPN): Główny przedmiot tego badania – BCP skutecznie łagodzi ból.
• Neuropatia wywołana paclitakselem (taksoidy): Działanie podobne do syntetycznych agonistów CB2.
• Neuropatia wywołana cisplatyną (związki platyny): Mechanizm działania CB2 potwierdzony w modelach zwierzęcych.

Wniosek:
BCP jako naturalny agonista receptorów CB2 ma potencjał, aby:

• Działać szeroko przeciwbólowo w neuropatiach wywołanych różnymi lekami chemioterapeutycznymi.
• Stać się bezpiecznym, naturalnym uzupełnieniem terapii onkologicznych, ponieważ nie wpływa negatywnie na skuteczność chemioterapii.

Wnioski – co wynika z badań?

Na zakończenie publikacji autorzy podsumowują swoje wyniki i przedstawiają najważniejsze wnioski dotyczące potencjalnego zastosowania beta-kariofilenu (BCP) w terapii neuropatii wywołanej oksaliplatyną (OIPN).

Czy beta-kariofilen działa skutecznie na neuropatię po oksaliplatynie?

Badania na modelu myszy wykazały, że beta-kariofilen (BCP) skutecznie łagodzi:

• Ból mechaniczny (np. przy dotyku) – zarówno w leczeniu profilaktycznym, jak i po wystąpieniu objawów.
• Ból wywołany zimnem – zmniejsza nadwrażliwość na niskie temperatury.

Czy działanie beta-kariofilenu zależy od receptorów CB2?

• Ból mechaniczny: Tak, jego łagodzenie zależy od aktywacji receptorów CB2, co potwierdziło działanie antagonisty receptorów CB2 (SR144528) oraz selektywnego agonisty CB2 (GW405538).
• Ból wywołany zimnem: Nie, tutaj działa inny, niezależny od receptorów CB2 mechanizm, prawdopodobnie związany z działaniem antyoksydacyjnym lub poprzez aktywację receptorów PPARγ.

Jak beta-kariofilen wpływa na stan zapalny i stres oksydacyjny?

Beta-kariofilen wykazał działanie przeciwzapalne i antyoksydacyjne poprzez:

• Zmniejszenie poziomu cytokin prozapalnych (np. TNF, IL-1β).
• Obniżenie produkcji wolnych rodników (ROS), które uszkadzają komórki nerwowe.
• Redukcję uszkodzeń oksydacyjnych w rdzeniu kręgowym.

Czy beta-kariofilen osłabia działanie chemioterapii?

Badania wykazały, że BCP nie zakłóca działania oksaliplatyny (OXA):

• Nie zmniejsza działania przeciwnowotworowego oksaliplatyny – wzrost guza u myszy leczonych OXA i OXA+BCP był taki sam.
• Nie powoduje zmian w morfologii krwi, czyli nie wpływa negatywnie na układ odpornościowy podczas chemioterapii.

Czy beta-kariofilen jest obiecującym kandydatem do leczenia neuropatii?

Autorzy podkreślają, że wyniki pokazują, iż beta-kariofilen (BCP) ma potencjał jako lek wspomagający leczenie neuropatii wywołanej oksaliplatyną (OIPN). Działa on wielokierunkowo:

• Łagodzi ból mechaniczny poprzez aktywację receptorów CB2.
• Zmniejsza ból wywołany zimnem przez inny, niezależny mechanizm.
• Chroni komórki nerwowe przed uszkodzeniami oksydacyjnymi i zapalnymi.
• Nie zakłóca działania chemioterapii i jest bezpieczny dla układu odpornościowego.

Podsumowanie:

Badania potwierdzają, że beta-kariofilen (BCP) to obiecujący związek do dalszych badań nad leczeniem bólu neuropatycznego po chemioterapii. Jego:

• Skuteczność,
• Bezpieczeństwo,
• Działanie przez mechanizmy zależne i niezależne od receptorów CB2

czynią go potencjalnym kandydatem na przyszłe terapie wspomagające dla pacjentów onkologicznych.

Źródła:

• Agnes, J. P., dos Santos, B., das Neves, R. N., Luciano, V. M. M., Benvenutti, L., Goldoni, F. C., Schran, R. G., Santin, J. R., Quintão, N. L. M., & Zanotto-Filho, A. (2023). β-Caryophyllene Inhibits Oxaliplatin-Induced Peripheral Neuropathy in Mice: Role of Cannabinoid Type 2 Receptors, Oxidative Stress and Neuroinflammation. Antioxidants (Basel), 12(10), 1893. https://doi.org/10.3390/antiox12101893
  
  https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC10604080/