Autor: Rafał Błażejewski

Wpływ olejków CBD na metabolizm anandamidu.

Branża konopna to dziś najdynamiczniej rozwijająca się gałąź przemysłu na Świecie. Dzieje się tak między innymi za sprawą odkrytego w latach dziewięćdziesiątych układu endokananabinoidowego (EKD) i wpływie jaki mają na niego fitokannabinoidy[1] zawarte w konopiach. Na dzisiejszym rynku suplementów mamy dostęp do wielu typów  ekstraktów konopnych, powszechnie nazywanymi olejkami CBD. Różnią się one między sobą składem i sposobem produkcji np. dostępne są izolaty, gdzie CBD występuje solo, destylaty z szerszym profilem kannabinoidów czy też produkty full spectrum zawierające wszystkie fitokannabinoidy z ich kwasowymi prekursorami włącznie takimi jak np. CBDA, CBGA, CBCA, CBDVA itd. Jak wiadomo najkorzystniejsze działanie na nasz organizm mają olejki full spectrum, mówią o tym np. badania po których powstał termin efekt entourage (efekt otoczenia)[2] czy też zdobycze experience based medicine (medycyna oparta na doświadczeniach).

I w tym miejscu nasuwa się pytanie, czy podawanie CBD solo ma sens skoro tzw. full spectrum jest lepsze? Odpowiedź na to pytanie nie jest jednoznaczna, to zależy jakiego efektu oczekujemy i dla kogo ma być ten preparat. Nie mniej jednak celem tego opracowania nie jest udawadnianie, który olejek jest lepszy a zwrócenie uwagi na to jaki potencjał terapeutyczny możemy uzyskać hamując metabolizm anandamidu poprzez fitokannabinoidy zawarte w olejkach konopnych.

Jeżeli chodzi o sam anandamid, którego chemiczna nazwa to N-arachidonoiloetanoloamid (AEA), jest najlepiej poznanym endokannabinoid[3]. Najwyższe stężenie tej substancji występuje w mózgu i jest ona syntetyzowany z fosfolipidów (fosfatydyloetanoloaminy, fosfatydylocholiny) zlokalizowanych w wewnętrznej warstwie błony komórkowej. Natomiast jeżeli chodzi o genezę słowa Anandamid to wyraz ten pochodzi od sanskryckiego zwrotu ananda oznaczającego rozkosz, błogostan. Zapewne naukowcy nazwali go tak bo jest to związek psychoaktywny i min. dlatego wydzielany jest on podczas snu. Komórka wytworzyła aż 4 szlaki syntezy anandamidu co oznacza, że AEA ma olbrzymie znaczenie dla naszego organizmu. W komórce anandamid pełni rolę agonisty receptorów kannabinoidowych, głownie receptora CB1[4] i w mniejszym stopniu receptorów CB2 i TRPV1. Wykazano, że aktywując receptor CB1, anandamid działa antyproliferacyjnie, nasila apoptozę różnych komórek nowotworowych, np. jelita grubego, wywiera wpływ na procesy naprawcze, metaboliczne czy też modulujące.  Aktywacja receptora CB2 przyczynia się również do apoptozy. Aktywując receptor TRPV1, anandamid przyczynia się do nasilenia stresu oksydacyjnego i aktywacji kalpain[5], co także prowadzi do apoptozy np. komórek glejaka.

Endokannabinoidy, które nie są związane z receptorami oraz te, które spełniły już swoją rolę w komórce ulegają degradacji. Głównym enzymem odpowiedzialnym za metabolizm endogennego AEA jest FAAH (hydrolaza amidów kwasów tłuszczowych). Ponieważ anandamid charakteryzuje się podobieństwem strukturalnym do wielonienasyconych kwasów tłuszczowych oprócz degradacji hydrolitycznej, może on ulegać również utlenieniu z udziałem cyklooksygenazy-2. Anandamid jest dość szybko metabolizowany, choć wykazano również, iż metabolity endokannabinoidów pełnią istotną rolę biologiczną, to w wielu jednostkach chorobowych czy też profilaktycznie warto było by zadbać o jego wyższy poziom. A zatem jak zwiększyć poziom anandamidu wewnątrzkomórkowego? Jak wykazują badania FAAH reguluje stężenie wewnątrzkomórkowe anandamidu, dlatego zahamowanie jej aktywności podwyższa stężenie AEA.  Aby zahamować aktywność FAAH należy użyć inhibitora i tu z pomocą przychodzą nam olejki CBD. Kannabidiol (CBD) sam w sobie nie jest agonistą ani antagonistą receptorów CB1 i CB2 ale blokuje metabolizm anandamidu poprzez hamowanie FAAH[6] co w znacznym stopniu przyczynia się do zwiększenia jego poziomu wewnątrzkomórkowego.  Drugim szlakiem metabolizmu anandamidu jest cyklooksygenaza 2 (COX-2), która jest też jednym z najbardziej popularnych czynników indukcji stanu zapalnego, kiedy jesteśmy chorzy i bierzemy aspirynę to właśnie blokujemy wtedy COX-2. Wracając do ekstraktów konopnych badania naukowe sugerują, że związkiem odpowiedzialnym za inhibicję cyklooksygenazy 2 będzie naturalnie występujące w konopiach kwas kannabidilowy (CBDA)[7].

Komórka oprócz metabolizmu endokannabinoidów stworzyła inne rozwiązanie na pozbycie się nadmiaru AEA jest nim wyrzucanie anadamidu w przestrzeń pozakomórkową  poprzez transportery dla endokannabinoidów (EMT) gdzie dalej on jest degradowany. Natura obdarzyła konopie również i w takie fitokannabinoidy, które  działają inhibicyjnie na te transportery i są to kannabidiwarin (CBDV), tetrahydrokannabiwarin (THCV) jak również kannabigerol (CBG). Jeśli zahamujemy działanie EMT komórka nie będzie wyrzucać niepotrzebnie za dużej ilości anandamidu.

Wniosek: znając rolę anandamidu i śledząc jego szlaki metaboliczne możemy stwierdzić że olejki konopne mogą w znacznym stopniu przyczynić się do zwiększenia stężenia wewnątrzkomórkowego anandamidu co może przyczynić się do poprawy zdrowia i pomóc w wielu jednostkach chorobowych.

Rafał Błażejewski

Przypisy:

[1] Kannabinoidy pochodzenia roślinnego

[2] Efekt  Entourage jest terminem zastosowanym po raz pierwszy w badaniu interakcji między różnymi związkami obecnymi w konopiach, opublikowanym w wydaniu czasopisma European Journal of Pharmacology z lipca 1998 r. ten tekst został napisany przez naukowców, w tym profesora Raphaela Mechoulama i Shimona Ben-Shabat i demonstruje wzrost aktywności danego kannabinoidu dzięki obecności innego związku, w tym przypadku estrów kwasu tłuszczowego.

[3] Endokannabinoidy to naturalne związki, które wytwarzane są przez organizmy ludzi i zwierząt.

[4] Receptor CB1 to jeden z receptorów układ endokannabinoidowego inne to CB2 , TRPV1 oraz receptory sprzężone z białkami G – GPR18, GPR55, GPR119. Ekspresja receptorów CB1 zachodzi przede wszystkim w centralnym układzie nerwowym, głównie w ośrodkach kontrolujących motorykę (jądra podstawne, móżdżek), pamięć i uczenie się (kora i hipokamp), emocje (ciało migdałowate), postrzeganie zmysłowe (wzgórze) oraz funkcje autonomiczne i endokrynne (podwzgórze, most i rdzeń przedłużony). Receptory CB1 występują również w zakończeniach nerwów obwodowych oraz na powierzchni komórek tłuszczowych (adipocytów), w wątrobie, trzustce, czy w mięśniach szkieletowych

[5] to białko należące do rodziny zależnych od wapnia, nie lizosomalnych proteaz cysteinowych. Degradacja powstałych niekorzystnych substratów pod wpływem kalpain cytoplazmatycznych przyczynia się do homeostazy komórkowej.

[6] https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC1573017/#bib53

[7] https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/18556441/